Με αφορμή την έκρηξη της εξ αποστάσεως εργασίας και τη συζήτηση που έχει ανοίξει γύρω από την ευελιξία στον τόπο και το χρόνο της εργασίας σε επιχειρήσεις και οργανισμού, η ευελιξία αναφέρεται συχνά ως ιδανική λύση για την εξισορρόπηση της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, κυρίως των γυναικών. Είναι, όμως, έτσι;
Σύμφωνα με τη φετινή αναφορά από την έρευνα Women in the Workplace, που πραγματοποιεί σε ετήσια βάση η εταιρεία McKinsey και ο οργανισμός LeanIn.org, το 42% των γυναικών που ρωτήθηκαν είπαν ότι νιώθουν συχνά ή σχεδόν πάντα εξουθενωμένες στην εργασία τους. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο κατά 10 ποσοστιαίες ομάδες σε σχέση με το περσινό και 7 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερο από εκείνο που αντιστοιχεί τους άνδρες της φετινής διερεύνησης. Τι συμβαίνει, λοιπόν; Μήπως η ευελιξία δεν έχει φέρει την εξισορρόπηση που ελπίζαμε;
Στη έρευνα αναφέρονται γνωστές και ευρέως αποδεκτές αιτίες για την εργασιακή εξουθένωση των γυναικών, όπως το κλείσιμο των δομών προσχολικής αγωγής και φροντίδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως και το γεγονός ότι οι γυναίκες αποδεδειγμένα αναλαμβάνουν περισσότερες αγγαρείες φροντίδας στη δουλειά, όπως η υποστήριξη της ψυχικής και σωματικής ευεξίας των συναδέλφων και των προϊσταμένων τους. Έμφαση δίνεται, επίσης, σε αιτίες όπως οι μικροεπιθετικότητες που υφίστανται συχνά οι γυναίκες στο επαγγελματικό τους περιβάλλον, κυρίως λόγω του φύλου τους, και οι οποίες δεν μειώνονται αλλά αυξάνονται όσο οι εργαζόμενες αυτές ανεβαίνουν στην ιεραρχία.
Σε ένα εργασιακό περιβάλλον με αυτά τα χαρακτηριστικά, η ευελιξία όντως μπορεί να προσφέρει στις εργαζόμενες ένα ασφαλές πλαίσιο ξεκούρασης, ανασυγκρότησης, ψυχαγωγίας και ανάπαυλας. Για να συμβεί, όμως, αυτό, θα πρέπει γυναίκες και άνδρες που εργάζονται σε οποιοδήποτε καθεστώς ευελιξίας να έχουν όντως τη δυνατότητα να «αποσυνδέονται» από τη δουλειά τους τις ώρες που δεν είναι απαραίτητο να ανταποκρίνονται σε αυτήν.
Αντίθετα, αυτό που συμβαίνει συχνά είναι ότι τα όρια μεταξύ επαγγελματικού χρόνου συγχέονται και η ευελιξία στο χρόνο και τον τόπο της εργασίας μετατρέπεται σε δικαιολογία για να απαιτείται από τα άτομα συνεχής εγρήγορση και σύνδεση με τη δουλειά. Μεταξύ του πληθυσμού που νιώθει ότι εργάζεται υπό τέτοιες συνθήκες, αναφέρει η έρευνα Women in the Workplace, το ποσοστό εξουθένωσης αγγίζει το 26%. Κι αυτό είναι ένα σημαντικό καμπανάκι για το ότι τα όρια της ευελιξίας πρέπει να οριστούν συλλογικά από όλες και όλους μας -και πρέπει να οριστούν από νωρίς.